100 lat Zwiazku Podhalan w Polsce

1. V Zjazd Karpacki w 100-lecie Związku Podhalan w Polsce (Kraków)

2. XXVI Góralskie Posiady Doktora Orawca (Poronin)

3. XXXII Dożynki Podhalańskie  (Ludźmierz)

Relacja Honorowego i Naczelnego Lekarza ZPPA
dr. Bronisława Orawca-Wyśniego

Związek Podhalan (ZP) w Polsce obchodził w roku 2019 piękny Jubileusz 100-lecia powstania i chlubnej działalności. ZP został powołany na IV Zjeździe Związku Górali (10-11 sierpnia 1919 r.) w Nowym Targu.  W ramach obchodów 100-lecia ZP zorganizowano całoroczny cykl uroczystości, które miały na celu pokazanie dbałości górali o wiarę, Ojczyznę, kulturę, sztukę, tradycję i ojcowiznę oraz ich przywiązania do tych wartości. Centralne obchody zaplanowano na sierpień 2019 r. Uroczystości jubileuszowe rozpoczęły się 27 stycznia 2019 r. Opłatkiem Zarządu Głównego ZP w Maruszynie, a zakończyły 29 grudnia 2019 r. podsumowaniem  Obchodów w Ochotnicy Dolnej-Młynne.

A. W dniach 23-25 sierpnia 2019 r. w Krakowie odbył się V Zjazd Karpacki w100-lecie Związku Podhalan w Polsce, będący głównym wydarzeniem obchodów Jubileuszu i objęty patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. W Zjeździe uczestniczyły delegacje Związku Podhalan z Polski, USA, Kanady i Austrii. Program centralnych uroczystości w Krakowie rozpoczął się 23 sierpnia 2019 r. otwarciem stoisk regionalnych na rynku w Krakowie. Następnie międzynarodowe delegacje ZP wzięły udział w konferencji inauguracyjnej Rady Naukowej ZP oraz Polskiego Instytutu Antropologii pt. „Z dziedzictwem Karpat ku przyszłości”. Konferencja miała miejsce w pięknej, zabytkowej Sali Obrad Rady Miasta Krakowa.

W drugim dniu obrad, 24 sierpnia 2019 r. konferencja zatytułowana „100 lat Związku Podhalan w Polsce” odbyła się również w sali obrad krakowskiego magistratu.

Po konferencji wszyscy delegaci z Urzędu Miasta Krakowa przemaszerowali na Rynek Główny w Krakowie, gdzie odbył się „Pokaz Mody Inspirowanej Folklorem Góralskim” oraz występy zespołów regionalnych.

W godzinach wieczornych w Hali Cracowii odbyły się Posiady Stulecia z udziałem przedstawicieli władz państwowych i lokalnych. Podczas posiadów wystąpiły znane i popularne zespoły: Golec uOrkiestra, Rzos, Hanka Rybka, Hajlandery, Kabaret Truteń, Wałasi, Ciupaga, Grupa śpiewacza Flisaków, Lombard. Na zakończenie posiadów zagrała muzyka zespołu Skalni. Była to okazja do uhonorowania przez ministra kultury Piotra Glińskiego wspomnianych zespołów za propagowanie kultury góralskiej. Odznaczenia wręczał obecny na posiadach wicepremier Jarosław Gowin. W posiadach uczestniczyło ponad 700 osób, w tym delegaci, górale i zaproszeni goście.

Uroczystości zakończyły się w niedzielę, 25 sierpnia 2019 r. Mszą Świętądziękczynną za 100 lat Związku Podhalan, która odbyła się w Katedrze na Wawelu pod przewodnictwem Jego Eminencji Księdza Kardynała Stanisława Dziwisza w asyście kapelanów ZP. Po uroczystej Mszy św., miało miejsce spotkanie działaczy i przedstawicieli ZP z J.E. ks. kard. Stanisławem Dziwiszem w zakrystii przy ołtarzu głównym w Katedrze Wawelskiej. Dr Bronisław Orawiec miał zaszczyt krótkiej rozmowy z J.E. ks. kard. Stanisławem Dziwiszem, w tym wymiany miłych wspomnień z wielu wspólnych spotkań (Watykan, Rzym, Chicago, Kraków). Po pięknej, w oprawie góralskiej Mszy św. nastąpił uroczysty przemarsz kolorowego korowodu ze wzgórza wawelskiego na krakowski Rynek Główny z góralską muzyką i śpiewem. Na scenie przy Sukienicach na krakowskim rynku można było podziwiać przez cały dzień występy folklorystyczne Górali Karpat. Nastąpiło też przekazanie laski pasterskiej organizatorom przyszłorocznego Zjazdu Karpackiego, który odbędzie się w miasteczku Zylina na Słowacji. Niepowtarzalne, wspaniałe wspomnienia z uroczystości pozostaną na długo w pamięci uczestników.

B. W dniu 29 sierpnia 2019 roku odbyły się XXVI Góralskie Posiady Doktora Orawca w Poroninie. Pierwsza część miała miejsce w Gminnym Ośrodku Kultury (GOK), a druga w „Karczmie Regionalnej Baca” w Poroninie. Historyczne spotkanie zorganizowano w 100. rocznicę utworzenia Związku Podhalan w Polsce. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej z dnia 31 lipca 2019 r. głosi: „Związek Podhalan służy dobru Rzeczypospolitej oraz gospodarczemu i kulturalnemu rozwojowi ziem górskich”. Poświęcone temu wielkiemu Jubileuszowi posiady zorganizowano w 115 rocznicę powołania Związku Górali, w 100 rocznicę powstania Związku Podhalan w Polsce, w 90 rocznicę powstania Związku Podhalan w Północnej Ameryce oraz z okazji wydania książki pt. „Góralskie Posiady Doktora Orawca, tom IV.

W ramach XXVI Góralskich Posiadów dr. Orawca została zorganizowana Góralska Wieczornica w reżyserii dr. B. Orawca-Wyśniego. Wieczornica składała się z odśpiewania hymnu „Jeszcze Polska nie zginęła”, wystawy pt. „Wybitne polskie osobistości. Wielbiciele i piewcy Tatr i Podhala”, koncertu Zespołu „Hanka Rybka z Zespołem”, występu Zespołu „Regle” im. Jana Jędrola oraz recytacji góralskich wierszy autorstwa F. Łojasa-Kośli i Marii Stoch.

Bronisław Orawiec został wyróżniony pamiątkami i materiałami rocznicowymi wydanymi z okazji 100-lecia ZP. Nadano mu także Krzyż Kawalerski Orderu Św. Wawrzyńca za „pielęgnowanie podhalańskich tradycji, ofiarne zaangażowanie w szerzenie patriotyzmu i pobożności oraz niestrudzone głoszenie chwały Ziemi Tatrzańskiej na dwóch kontynentach”.

Honorowymi gośmi posiadów byli dr hab. nauk hum. Anna Mlekodaj oraz redaktor i dziennikarz Gniewomir Rokosz-Kuczyński. W Karczmie „Baca” odbyła się także ceremonia pasowania na „Harnasia”, którym został Piotr Majerczyk-Tyrlity - znakomity instrumentalista ludowy.

C. 1 września 2019 r. odbyły się XXXII Dożynki Podhalańskie w ramach 100 lecia Związku Podhalan w Polsce z odpustem ku czci Matki Bożej Żytosiewnej w Ludźmierzu. Dożynki rozpoczęły się Mszą św. dziękczynną za zbiory przy ołtarzu polowym, której przewodniczył J.E. ks. biskup Janusz Mastalski. Dożynki połączone były z II Świętem 21 Brygady Strzelców Podhalańskich, która przed ponad 80 laty zawierzyła się Matce Boskiej, Królowej Podhala. Bezpośrednio przed Mszą św. miał miejsce uroczysty przemarsz delegacji z wieńcami i sztandarami, z orkiestrą i muzyką góralską spod Domu Podhalańskiego do Sanktuarium Ludźmierskiego. Po Mszy św. nastąpiło złożenie wieńców dożynkowych na ołtarzu polowym przez pielgrzymki z Podhala, Spisza i Orawy oraz prezentacja Kompanii Honorowej 21. Brygady Strzelców Podhalańskich i sztandarów.

Zdjęcia:

I. V Zjazd Karpacki w 100-lecie Związku Podhalan w Polsce.
Konferencja: Z dziedzictwem Karpat ku przyszłości.
Kraków, 23 sierpnia 2019 r.

1. V Zjazd Karpacki w 100-lecie Związku Podhalan w Polsce. Dr n. med Bronisław Orawiec-Wyśni przed Salą Obrad Rady Miasta Krakowa. 23 sierpnia 2019 r.

2. Prof. PPWSZ w Nowym Targu dr hab. Anna Mlekodaj (w środku) w towarzystwie Zofii Bobak Ustupskiej oraz  dr. Bronisława Orawca-Wyśniego.

3. Zdjęcie pamiątkowe. Od lewej: Józef Cikowski – prezes ZPPA, Helena Studencka – sekretarz generalny ZPPA, Zofia Bobak Ustupska – wiceprezes ZPPA, dr Stanisława Trebunia-Staszel – UJ, dr med. Bronisław Orawiec-Wyśni – Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA, Stefan Majerczak – prezes ZP Oddz. Kraków, dr hab. Anna Mlekodaj – PPWSZ, mgr inż. arch. Jan Karpiel Bułecka – multiinstrumentalista. Sala Obrad Rady Miasta Krakowa. 23 sierpnia 2019 r.

4. Uroczystość przekazania Laski Pasterskiej. Od lewej: zastępca burmistrza Krakowa Bogusław Kośmider z Laską Pasterską, prezes ZP Andrzej Skupień, lekarz naczelny ZPPA dr Bronisław Orawiec-Wyśni, prezes ZP Oddz. Kraków Stefan Majerczak, prezes ZPPA Józef Cikowski. Kraków, 23 sierpnia 2019 r.

5. Delegacje Górali z wielu stron świata na scenie podczas uroczystości przekazania „Laski Pasterskiej” oraz rozpalenia symbolicznej Watry na Rynku Głównym w Krakowie. 23 sierpnia 2019 r.

6. Rozpalenie symbolicznej Watry na rynku w Krakowie. W środku dr Bronisław Orawiec-Wyśni. 23 sierpnia 2019 r.

7. Popis tańca solowego królowej D. Mniszak i zbójnika M. Koisa. Z lewej Z. Bobak i dr B. Orawiec. Z prawej kapelan ZP ks. Władysław Zązel.

8. Od lewej: dr Mieszko i dr Bronisław Orawiec-Wyśni, zbójnik roku Mateusz Kois, królowa ZPPA Dorota Mniszak, Zofia Bobak Ustupska.

9. Przemarsz górali przez rynek w Krakowie.

10. Zdjęcie pamiątkowe dwóch Poronianów. Od lewej: prezes ZP w Polsce Andrzej Skupień oraz Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA dr Bronisław Orawiec-Wyśni.

11. Ojciec Bronisław w stroju góralskim z synem Mieszko Orawiec-Wyśni. W tle pięknie podświetlony Kościół Mariacki oraz Sukiennice Krakowskie.

II V Zjazd Karpacki w 100-lecie Związku Podhalan w Polsce.
Konferencja:„100 lat Związku Podhalan w Polsce”
Kraków, 24 sierpnia 2019 r.

1. 100 lat Związku Podhalan w Polsce. Konferencja naukowa podczas V Zjazdu Karpackiego w Krakowie. Od lewej: mgr inż. Tomasz Ćwikowski - prezes Zarządu Spółki „Erbet”, ZP, Oddział Łącko; dr med. Bronisław Orawiec-Wyśni - Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA, mgr inż. Andrzej Gut Mostowy - poseł na Sejm RP. Sala Obrad, Urząd Miasta w Krakowie. 24 sierpnia 2019 r.

2. Od lewej: ks. prałat Władysław Zązel – kapelan ZP, Zofia Bobak Ustupska, Andrzej Gut-Mostowy, ks. prałat Jan Bielański – ZP Oddział Kraków, dr Bronisław Orawiec-Wyśni.

3. Zdjęcie pamiątkowe pod tablicą Władysława Orkana. Od lewej: red. naczelny magazynu „Podhalanin” Henryk Janik, zbójnik roku Mateusz Kois, królowa ZPPA Dorota Mniszak, prezes ZPPA Józef Cikowski, prezes ZP w Polsce Andrzej Skupień, sekretarz generalna Helena Studencka, wiceprezes Zdzisław Dorula, wiceprezeska Zofia Bobak-Ustupska, poseł RP Andrzej Gut-Mostowy, lekarz naczelny ZPPA dr Bronisław Orawiec-Wyśni. Kraków, 24 sierpnia 2019 r.

4. Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA dr n. med. Bronisław Orawiec-Wyśni przy tablicy, która głosi: „W tym domu żył, tworzył i umarł Poeta Podhala Władysław Orkan 1876-1930”. Kraków, 24 sierpnia 2019 r.

III 100 lat Związku Podhalan w Polsce.
Posiady Stulecia. Hala Cracowii. 24 sierpnia 2019 r.

1. 100 lat Związku Podhalan w Polsce. Posiady Stulecia. „Harnaś” dr n. med. Bronisław Orawiec-Wyśni (w środku) w towarzystwie „zbójników”. Kraków. Hala Cracovii. 24 sierpnia 2019 r

2. Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA dr n. med. Bronisław Orawiec-Wyśni w towarzystwie słynnych braci Golec, Pawła i Łukasza.

3. Poronianie dr Bronisław Orawiec-Wyśni (z lewej) i Anna Chowaniec-Stasińska Rybka (w środku) ze „zbójnikami”.

4. Od lewej: Anna Chowaniec-Stasińska Rybka, Bronisław Orawiec-Wyśni, Edyta Golec.

5. Zdjecie pamiątkowe. Od lewej: Paweł Golec, Anna Chowaniec-Stasińska Rybka, Bronisław Orawiec-Wyśni, Edyta Golec, Łukasz Golec. Posiady Stulecia ZP w Polsce. Kraków. Hala Cracovii. 24 sierpnia 2019 r.

6. Od prawej: dr Mieszko i dr Bronisław Orawiec-Wyśni, Anna Chowaniec-Stasińska Rybka, Andrzej Jarząbek, Anna Bąk – prezes ZP Oddz. Dzianisz.

IV 100 lat Związku Podhalan w Polsce.
Uroczysta Msza Święta. Katedra na Wawelu.
Przemarsz na Krakowski Rynek.
Kraków, 25 sierpnia 2019 r.

1. 100 lat Związku Podhalan w Polsce. Uroczysta Msza Święta dziękczynna za 100 lat Związku Podhalan w Polsce pod przewodnictwem Jego Eminencji Księdza Kardynała Stanisława Dziwisza. Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA dr Bronisław Orawiec-Wyśni (z lewej) w towarzystwie królowej ZPPA Doroty Mniszak i zbójnika roku Mateusza Kois. Katedra na Wawelu. Kraków, 25 sierpnia 2019 r.

2. Dr n. med. Bronisław Orawiec-Wyśni w rozmowie z J.E. ks. kard. Stanisławem Dziwiszem po uroczystej Mszy św. w Katedrze na Wawelu.

3. Zdjęcie pamiątkowe. Jego Eminencja ks. kard. Stanisław Dziwisz oraz Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA dr med. Bronisław Orawiec-Wyśni. Katedra na Wawelu. Kraków, 25 sierpnia 2019 r.

4. Fotografia pamiątkowa podczas przemarszu z Katedry na Wawelu na Krakowski Rynek. Od lewej: dr Bronisław Orawiec-Wyśni - Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA, Joanna i Andrzej Skupień – prezes ZP w Polsce, Ewa i Andrzej Gąsienica Makowski – były prezes ZP, były starosta tatrzański i poseł RP. Kraków, 25 sierpnia 2019 r.

5. W czasie przemarszu z Wawelskiej Katedry na Krakowski Rynek. Od lewej: Emilia Rutkowski - czonkini Prezydium ZG ZP, Zofia Bobak-Ustupska – wiceprezes ZPPA, dr Bronisław Orawiec-Wyśni - naczelny lekarz ZPPA, Joanna i Andrzej Skupień - prezes ZP w Polsce, Ewa i Andrzej Gąsienica Makowski - były prezes ZP, Alojzy Lichosyt – wiceprezes ZP, Józef Michałek – członek Prezydium ZG ZP.

V 100 lat Związku Podhalan w Polsce.
Występy folklorystyczne Górali Karpat na Krakowskim Rynku.
25 sierpnia 2019 r.

1. Zdjęcie historyczne z pocztem sztandarowym ZP Oddział Poronin na Krakowskim Rynku w 100-lecie Związku Podhalan w Polsce. Od lewej: Robert Chowaniec – Honorowy Prezes ZP Oddz. Poronin, Bronisław Chowaniec-Lejczyk - prezes ZP Oddz. Poronin, dr Bronisław Orawiec-Wyśni - Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA, wiceprezes Koła Nr 45 im. Zofii Gracy przy ZPPA, Grzegorz Cudzich – syn wieloletniego Sołtysa Gminy Poronin  śp. Jana Skupnia. Kraków, 25 sierpnia 2019 r.

2. Pamiątkowa fotografia. Od lewej: Robert Chowaniec – Honorowy Prezes ZP Oddz. Poronin, Bronisław Chowaniec-Lejczyk - prezes ZP Oddz. Poronin, dr Bronisław Orawiec-Wyśni - Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA, Grzegorz Cudzich, Alojzy Lichosyt – wiceprezes ZP w Polsce. Krakowski Rynek, 25 sierpnia 2019 r.

3. Ze sztandarem ZP Oddział Poronin. Od prawej: dr Bronisław Orawiec-Wyśni – wieloletni wiceprezes Koła Nr 45 im. Zofii Gracy, naczelny lekarz ZPPA, Grzegorz Cudzich, Bronisław Chowaniec-Lejczyk, Robert Chowaniec. Z lewej  Anna Bąk – prezes ZP Oddz. Dzianisz. Kraków, 25 sierpnia 2019 r.

4. 100 lat Związku Podhalan w Polsce. Występy folklorystyczne Górali Karpat. Widok ze sceny na historyczne Sukiennice w królewskim Krakowie.

VI  XXVI Góralskie Posiady Doktora Orawca
Gminny Ośrodek Kultury oraz „Karczma Regionalna Baca”
Poronin, 29 sierpnia 2019 r.

1. XXVI Góralskie Posiady Doktora Orawca. B. Orawiec składa podziękowanie przedstawicielom Gminy Poronin za wieloletnią owocną współpracę. Od prawej: dyrektor GOK-u Anna Malacina- Karpiel, przewodniczący Rady Gminy Adam Pawlikowski, prezes ZP Oddz. Poronin Bronisław Chowaniec-Lejczyk, członkini Rady Gminy Anna Skupień. Z lewej prezes ZP Oddz. Zakopane Marcin Zubek. Gminny Ośrodek Kultury (GOK) w Poroninie. 29 sierpnia 2019 r.

2. Zdjęcie pamiątkowe przedstawicieli samorządu Gminy Poronin, gazdy Posiadów, prezesa ZP, kierownictwa i członków Młodzieżowego Zespołu „Regle” im. J. Jędrola.

3. Część druga XXVI Posiadów. Zdjęcie ze słynnymi muzykantami. Siedzą od lewej: JanTrebunia-Tutka, Wojciech Jędrol, „Królowa Miodu 2019” Klaudia Białoń, Piotr Majerczyk „Tyrlity”, Andrzej Jarząbek, Robert Czech, Paweł Trebunia-Tutka. Stoją od lewej: Anna Piwnik, Gniewomir Rokosz-Kuczyński, Sylvia i Bronisław Orawiec-Wyśni. „Regionalna Karczma Baca”. Poronin, 29 sierpnia 2019 r.

4. Zdjęcie pamiątkowe trzech „Harnasi” z Poronina. Od lewej: Piotr Majerczyk „Tyrlity”, Bronisław Orawiec-Wyśni, Andrzej Skupień. W środku muzykant Paweł Trebunia-Tutka.

5. Historyczna pamiątkowa fotografia wybitnych podhalańskich kobziarzy i „Harnasi”. Od lewej: Piotr Majerczyk „Tyrlity”, Andrzej Skupień (prezes ZP), Bartłomiej Koszarek, Bronisław Orawiec-Wyśni (gazda Posiadów), Krzysztof Gocał, Jan Karpiel Bułecka.

6. Pamiątkowe zdjęcie grupy uczestników XXVI Góralskich Posiadów Doktora Orawca. W środku trzech „Harnasi” od lewej: Andrzej Skupień, Bronisław Orawiec-Wyśni, Piotr Majerczyk „Tyrlity”. „Regionalna Karczma Baca”. Poronin. 29 sierpnia 2019 r.

7. Rodzina Orawców-Wyśnich. Od prawej:Grażyna, Bronisław, Sylvia.

VII 100 lat Związku Podhalan w Polsce.
XXXII Dożynki Podhalańskie w ramach 100-lecia Związku Podhalan w Polsce
Ludźmierz, 1 września 2019 r.

1. XXXII Dożynki Podhalańskie w Ludźmierzu w ramach 100-lecia Związku Podhalan w Polsce. Dr Bronisław Orawiec-Wyśni po Mszy św. dziękczynnej przy obrazie św. Jana Pawła II z Matką Boską Ludźmierską. 1 września 2019 r.

2. Przy pomniku św. Jana Pawła II w Ludźmierzu.

3. Dr Bronisław Orawiec-Wyśni dzwoniąc jubileuszowym dzwonem przechodzi przez „Bramę Wiary”.

4. 21. Brygada Strzelców Podhalańskich. Zawsze wierna. Jakby co, kieby co, kany co, abo co – to my som !

5. Kustosz Sanktuarium Matki Bożej Królowej Podhala ks. kan. mgr Jerzy Filek oraz  Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA dr n. med. Bronisław Orawiec-Wyśni w towarzystwie asysty honorowej 21. Brygady Strzelców Podhalańskich: z lewej kpt. Micał, z prawej kpt. Jan Jastrzębski. XXXII Dożynki Podhalańskie.

6. Zdjęcie pamiątkowe. Kustosz Sanktuarium Matki Bożej Królowej Podhala w Ludźmierzu ks. kan. Jerzy Filek, Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA dr med. Bronisław Orawiec-Wyśni (w środku) oraz prezes Związku Podhalan w Polsce Andrzej Skupień z reprezentacją 21. Brygady Strzelców Podhalańskich. Z lewej starszy sierżant Artur Micał, z prawej kpt. Jan Jastrzębski. Ludźmierz, 1 września 2019 r.

7. Pamiątkowa fotografia. Od lewej: Jan Piczura - Radny Woj. Małopolskiego, Andrzej Gut-Mostowy - poseł na Sejm RP, dr Bronisław Orawiec-Wyśni - naczelny lekarz ZPPA, Jan Plewa – wiceprezes ZP w Kanadzie, Andrzej Skupień - prezes ZP w Polsce.  XXXII Dożynki Podhalańskie w Ludźmierzu w ramach 100-lecia Związku Podhalan w Polsce. 1 września 2019 r.

8. Poronianie na uroczystościach dożynkowych w Ludźmierzu. Od lewej: Honorowy i Naczelny Lekarz ZPPA dr Bronisław Orawiec-Wyśni oraz prezes ZP w Polsce Andrzej Skupień. 1 września 2019 r.

9. Dr Bronisław Orawiec-Wyśni przy tablicach pamiątkowych Domu Podhalańskiego w Ludźmierzu. 1 września 2019 r.